آموزش شطرنج

شطرنج یک بازی دو نفره است که روی صفحه ای با 64 مربع سیاه وسفید انجام می گیرد. برای شروع بازی باید صفحه را طوری میان خود قرار دهید که آخرین خانه سمت راست (ردیف اول) هر بازیکن سفید باشد.

محل استقرار مهره ها :

در شروع بازی مهره ها مطابق شکل زیر روی صفحه چیده می شوند:

هر بازیکن دارای یک شاه ، یک وزیر ، 2 فیل ، 2 اسب ، 2 رخ و 8 پیاده است. هر خانه فقط پذیرای یک مهره میباشد ، توجه داشته باشید که وزیر سفید در خانه سفید و وزیر سیاه در خانه ی سیاه قرار میگیرد. همیشه سفید بازی را شروع می کند.

چگونگی برنده شدن یا مساوی کردن :

هدف نهایی بازی شطرنج گرفتن شاه حریف است و یا به عبارت دقیق تر مجبور کردن شاه حریف به قرار گرفتن در وضعیتی است که دام گریز ناپذیری باشد و به این شرایط کیش مات گفته می شود. اما اگر امکان پیروزی هیچ یک از طرفین وجود نداشته باشد ، بازی مساوی به پایان می رسد.

نحوه حرکت فیل و رخ :

فیل می تواند به هر تعداد خانه که بخواهد در طول یک قطر ( به عقب یا جلو ) حرکت کند.این مهره نمی تواند از روی مهره های دیگر پرش کند. یک فیل یا در خانه های سفید و یا در خانه های سیاه حرکت می کند. هر بازیکن دارای یک فیل سیاه رو و یک فیل سفید رو  می باشد.

حرکت رخ افقی یا عمودی است . بدین گونه که در طول ستون ها یا عرض ها به هر تعداد خانه که بخواهد حرکت می کند. از روی مهره ها قابل پرش نیست ولی هم در خانه ی سیاه وهم در خانه ی سفید می تواند مستقر باشد.

نحوه گرفتن مهره ها :

 گرفتن مهره حریف به انتخاب بازیکن و جریمه ای برای نگرفتن مهره حریف وجود ندارد.شما با برداشتن مهره حریف از روی صفحه وقرار دادن مهره ی خود در جای آن ، مهره ای را می گیرد. هیچ مهره ای جز مهره اسب از روی مهره های دیگر نمی تواند بپرد.

نحوه حرکت و گرفتن مهره توسط وزیر :

وزیر قدرتمند ترین مهره محسوب می شود و می تواند مثل یک فیل و یک رخ حرکت کند. وزیر قادر است در طول قطر ها ، ستون ها و عرض ها حرکت کند اما در هر نوبت فقط می تواند روی یک قطر یا یک ستون و یا یک عرض حرکت نماید.

نحوه حرکت اسب :

حرکت اسب با سایر مهره ها تفاوت دارد. اولا این مهره می تواند از روی دیگر مهره ها بپرد. ثانیا حرکت آن به صورت L می باشد . اسب می تواند از روی هر مهره ای که در مسیرش قرار دارد بدون گرفتن آن بپرد . اگر حرکت اسب را کمی مشکل یافتید به خا طر داشته باشید که اسب همیشه از خانه سفید حرکت می کند و در خانه ی سیاه مینشیند و بالعکس.

نحوه گرفتن مهره توسط پیاده :

پیاده تنها مهره ای است که فقط به جلو حرکت میکند. معمولا پیشروی پیاده به یک حرکت در هر نوبت محدود میشود. اما در حرکت اول ، پیاده مجاز مجاز می شود یک یا دو خانه حرکت کند، همچنین پیاده تنها مهره ای است که نحوه حرکتش با نحوه گرفتن مهره توسط آن متفاوت است. وقتی پیاده می تواند مهره حریف را بگیرد که آن مهره یک خانه مورب از پیاده جلو باشد.

ارتقاء پیاده :

یک پیاده در حرکت آرام و خانه به خانه خود به طرف جلو ممکن است متوقف گردیده یا قبل از رسیدن به خانه آخر گرفته شود. اما هر پیاده ای که به عرض آخر برسد بلافاصله به وزیر، رخ، فیل، اسب (و نه یک شاه) مطابق میل بازیکن ارتقاء می یابد( البته به نظر من جز موارد خاص وزیر از همه بهتره!).

خارج کردن پیاده از صفحه و جایگزین کردن مهره انتخابی کلا یک حرکت است. بازیکن معمولا تصمیم می گیرد پیاده ی خود را به وزیر ارتقاء دهد. زیرا وزیر قویترین مهره است. با ارتقاء پیاده ها امکان داشتن دو یا چند وزیر ، سه یا چند رخ ، فیل و اسب به وجود می آید. در تئوری یک بازیکن می تواند 9 وزیر را در صفحه داشته باشد. یک وزیر اصلی و هشت پیاده ارتقاء یافته که به وزیر تبدیل شده اند. اگر پیاده ای ارتقاء یابد در حرکت نهایی مهره ای را از حریف بگیرد این گرفتن مهره نیز همچنان به عنوان قسمتی از همان حرکت وی به حساب می آید. اگر وزیر در مجموع مهره های شما موجود نباشد می توان  از یک رخ خارج از بازی به شکل وارونه یا یک چیز مشخص دیگری به عنوان وزیر استفاده کرد.

نحوه حرکت و گرفتن مهره توسط شاه :

شاه یک خانه در تمام جهات حرکت می کند و معمولا به همان ریقی که بقیه مهره ها عمل می کنند مهره حریف را می گیرد.

کیش شاه :

هدف بازی گرفتن شاه حریف است . وقتی شاه مورد حمله گیرد ، به این حالت کیش گفته می شود و بایستی از حالت کیش خارج شود .شاه هرگز اجازه ندارد به خانه ای که کیش است برود. تمام حرکات دیگر، شاه را همچنان ر حالت کیش نگه می داردند و طبق مقررات شطرنج شاه مجاز به قرار گرفتن در آن خانه ها نمی باشند. در ضمن شاه ها نمی توانند به خانه های مجاور یکدیگر بروند چون با این حرکت خود را در معرض کیش قرار می دهند.

نحوه خارج شدن از کیش :

به سه طریق می توانید از کیش خارج شوید:

•   با مسدود کردن مسیری که حریف به شما کیش داده است.

•   با گرفتن مهره کیش دهده.

•    با حرکت دادن شاه و خارج کردن آن از کیش.